13 bijzondere watericonen in Friesland
-
streame
Volg het water en stroom door Zuidwest Friesland met 13 watericonen. Ga van dijk tot dijk en ontdek waarom we vandaag de dag droge voeten hebben in Friesland en hoe dat in 1680 in bijvoorbeeld Elahuizen heel anders was. Wat is een trekpad? En hoe "jaagden" we vroeger met paard en spier onze schepen voort? En wist je dat we hier in Friesland gewoon heuse kliffen hebben? Mens en natuur hebben het water en het land van Zuidwest Friesland gevormd. In 13 bijzondere waterwerken en -wegen nemen we je mee in het unieke landschap van Zuidwest Friesland.
1/ Woudagemaal
In 1917-1918 al gebouwd en vandaag de dag het grootste werkende stoomgemaal van de wereld. Het Friese boezemwater - met een gemiddeld waterpeil onder het zeeniveau - wordt vandaag de dag nog steeds door het J.L. Hooglandgemaal in Stavoren op peil gehouden. Maar als deze op capaciteit zit dan pompt het IR. D.F. Woudagemaal met zijn 8 pompen zo’n 4 miljoen liter water per minuut het IJsselmeer in. Het IR. D.F. Woudagemaal functioneert al meer dan 100 jaar en verdient zo zijn plek op de UNESCO werelderfgoedlijst.
Ontdek meer over het Woudagemaal
2/ Tjeukemeer
Het Tsjûkemar (Tjeukemeer), is het grootste meer van Friesland met een oppervlakte van ruim 23 vierkante kilometer. Het meer huist 3 onbewoonde eilanden en een groot snelvaargebied. Deze aantrekpunten maken het Tjeukemeer een ideale bestemming voor watersportliefhebbers of vakantiegangers per boot. Ontdek de historie van omliggende tweelingdorpjes Echtenerbrug en Delfstrahuizen aan de rand van het meer of neem plaats op hun gezellige terrasjes.
Lees hier meer over het Tjeukemeer
3/ Palingvissen
Vroeger was palingvissen een groot onderdeel van de Friese cultuur. Hele dorpen leefden van de palinghandel, en vanuit deze dorpen werd zelfs Londen bevoorraadt met paling. Sinds de bouw van de Afsluitdijk gaat het een stuk minder goed met de stand van de paling. Maar toch kunnen we tegenwoordig nog genieten van de prachtige en smakelijke vissoort. Waarom is dat eigenlijk? En hoe behouden we de palingviscultuur op een duurzame manier in Friesland?
Lees hier alles over palingvissen
4/ Aquaduct
Onze waterwerken zijn misschien wel de beste voorbeelden van hoe wij als mens samenwerken met de natuur om onze waterwegen mogelijk te maken. Ontdek hoe we onze moeilijkheden van vroeger omarmd hebben en hoe de komst van vijf aquaducten in Friesland het wachten voor een brug iets van het verleden hebben gemaakt.
Ontdek meer over aquaducten
5/ Skûtsjesilen
Skûtsjesilen, een typische Friese watersport. Van oudsher een wedstrijd tussen oude vrachtschepen. Langs elf locaties door Friesland varen de oude vrachtschepen elf wedstrijden verspreid over elf dagen. Lees alles over hoe deze oude vrachtschepen de kracht van de wind omzetten in een wedstrijdwinst en waar deze traditie vandaan komt.
Lees hier meer over het skûtsjesilen
6/ Houtzaagmolen De Rat
“Door goed bestuur en kracht van de wind zaag ik de bomen heel gezwind”, deze uitspraak vind je terug op een van de stalen balken die in Houtzaagmolen De Rat de boel omhooghoudt. Met windkracht maken ze op traditionele wijze bruikbaar hout van massieve boomstammen. Ervaar het eeuwenoude proces zelf als je een bezoekje brengt aan Houtzaagmolen De Rat in IJlst en ontdek meer over de verschillende molens in Zuidwest Friesland.
Lees hier meer over Houtzaagmolen De Rat
7/ Verdronken land Elahuizen
Elahuizen heeft voor zijn omvang een rijke geschiedenis. Het kleine dorp heeft water en wind overleefd en uiteindelijk zijn bestaan misschien wel te danken aan wat Friese postbezorgers. Ga terug naar de ijstijd en volg het verhaal dat leidt tot het onderwater staan van het dorp.
Ontdek het verdronken land
8/ Kliffen van Gaasterland
De benaming van ons land Nederland, betekent vrij letterlijk “laagland”. Dus het laatste wat je verwacht zijn kliffen. Toch zijn ze er. De kliffen die we kennen van buitenlandse vakanties zijn wellicht wat hoger maar het zou je misschien verrassen dat je in Zuidwest Friesland maar liefst 3 kliffen vindt, en dat hoogte dus niet van belang is voor de definitie kliffen.
Ontdek de kliffen van Gaasterland
9/ Bocht van Molkwar
Wintertaling, brilduiker, zwarte ruiter, blauwborst, baardman, pijlstaart, grote mantelmeeuw. Dit zijn slechts een paar van de vogelsoorten die je kan vinden in dit natuurgebied nabij Molkwerum. Afhankelijk van hoe hoog het water in het IJsselmeer staat en waar de wind vandaan komt ontstaan en verdwijnen zandplaten. Deze zandplaten zijn een enorm aantrekpunt voor vogels. De Bocht van Molkawar is een waar paradijs van rust en ruimte.
Lees hier meer over de Bocht van Molkwar
10/ Terpdorp Allingawier
Het kustgebied van Groningen en Friesland was vroeger erg moeilijk begaanbaar. In die tijd waren er nog geen dijken gebouwd en overstroomde ons kustgebied dagelijks. Tegenwoordig kennen we in Friesland veel dorpen en zelfs steden die vanuit de terpdorpen zijn ontstaan. Vaak zijn deze leuke dorpjes geweldige bestemmingen voor een dagje uit. Maak bijvoorbeeld kennis met Terpdorp Allingawier en ontdek tegelijkertijd oude ambachten in dit pittoreske dorpje.
Lees hier meer over Terpdorp Allingawier
11/ Jaagpad Tjerkwerd
De oude vrachtschepen of skûtsjes waar we wedstrijden mee houden hebben tegenwoordig motoren voor als de wind stilvalt. Vroeger hadden ze hier iets anders voor. Jaagpaden, de paadjes naast de kanalen waar je met mankracht of paardenkracht je schip vooruit kon trekken. Dit noemde men ook wel “jagen”. De jaagpaden zijn er nog steeds en veel van de paadjes zijn omgetoverd in fiets- en wandelpaden.
Lees hier meer over jaagpaden
12/ Pingjumer Gulden Halsband
De Pingjumer Gouden Halsband, een meer dan 1000 jaar oude ringdijk, is aangelegd om het dorp Pingjum tegen het water te beschermen. Tegenwoordig is de dijk verlaagd en kun je er prachtig over wandelen of paardrijden. Onderweg geniet je van rust en ruimt, rietkragen, vogels en boerderijen en slingert de dijk door het Friese landschap.
Lees hier meer over de Gulden Halsband in Pingjum
13/ De Afsluitdijk
Op 28 mei 1932 werd het laatste gat in de afsluitdijk gesloten. De grens van zoet en zout water is maar liefst 32 kilometer. De Zuiderzee veranderde na de komst van de Afsluitdijk ook in naam, dit werd het IJsselmeer. Deze iconische dijk vormt een brug tussen Noord-Holland en Friesland en is de eerste in zijn soort. Lees over het ontstaan van de dijk en wat het voor onze toekomst kan betekenen.
Lees hier meer over de Afsluitdijk
Ontdek en beleef de waterwerken en -wegen met mooie routes
-
Autoroute langs waterwerken
Tijdens deze autoroute ontdek je hoe de mensen hier de ene keer samen werken met het water en een andere keer de strijd ermee aan gaan. Maak kennis met twee UNESCO Werelderfgoederen, een terpdorp, natuurgebieden, de enige kliffen van Nederland, de Afsluitdijk, maak een oversteek met een autopont en geniet onderweg vooral van de uitgestrekte landschappen. Je kunt de autoroute het beste opdelen in 2,3 of 4 dagen, perfect dus voor een weekendje Friesland.
-
Vaarroute langs watericonen
Deze vaarroute is gebaseerd op de 13 watericonen van het verhaal Stromen in Waterland van Friesland, en start en eindigt in Lemmer. Uiteraard kun je deze route ook vanuit een van de andere dorpen of steden die je onderweg passeert starten. Tijdens de route ontdek je hoe de mensen hier de ene keer samen werken met het water en een andere keer de strijd ermee aan gaan. Maak kennis met twee UNESCO Werelderfgoederen, een terpdorp, natuurgebieden, de enige kliffen van Nederland, de Afsluitdijk en geniet onderweg vooral van de uitgestrekte landschappen.
-
Camperroute langs waterwerken
Maak met de camper een reis langs waterwerken en waterwegen in Waterland van Friesland. Ontdek hoe de mensen hier de ene keer samen werken met het water en een andere keer de strijd ermee aan gaan. Je kunt de camperroute het beste opknippen in vier dagen zodat je voldoende tijd hebt om de camper te parkeren en te genieten van de watericonen onderweg.