Tjeukemeer: Het grootste meer van Friesland

tsjûkemar

Stroom mee langs waterwerken en -wegen en bezoek het Tjeukemeer (Fries en officieel: Tsjûkemar). Dit grootste binnenwater van Friesland is maar liefst ruim 3000 voetbalvelden groot. Een misschien kunnen we het een waterwerk noemen, want onbedoeld zijn de Friese meren en ook het Tjeukemeer door mensenhanden ontstaan. We vertellen je er graag meer over.

Ontstaan Friese meren

Zeker is dat de Friese meren er niet altijd zijn geweest. Er zijn verschillende verhalen over de ontstaansgeschiedenis. Meestal wordt de mens aangewezen als oorzaak. Ze wonnen turf en zout, waardoor de bodem daalde en zo ontstond er ruimte voor water. Daarna werd Friesland in de late Middeleeuwen geteisterd door grote stormvloeden. Meren werden groter en groter en sommige dorpen moesten hierdoor worden verplaatst of werden door het water verzwolgen. Zo is de oude kerktoren van Rohel misschien nog ergens op de bodem te vinden. Hoor jij hem luiden?

Naam Tsjûkemar

Langs de oever van de Tsjûkemar bij Echtenerbrug aan het wandel- en fietspad langs de zuidoever bij het voormalige stoomgemaal in Echten, staat het bronzen beeld van Tsjûke en Marchje. Leg hier eens je oor te luisteren… Kun jij die vrouwenstemmen horen die volgens de legende roepen: “Tsjûke! Marchje! Tsjûke! Marchje...” De bijbehorende sage vertelt het tragische verhaal Tsjûke en Marchje. Ooit hadden ze samen een boerderij op een plek die zich nu in het meer bevindt. Op een hete zomeravond vloog het bos, dat naast hun boerderij lag, in brand. De aangrenzende sloot was drooggevallen, er was in tijden geen regen gevallen. Tsjûke en Marchje hadden geen andere keuze dan het vuur te lijf te gaan met emmers verse melk. Maar de hitte deed het vocht uit de melk meteen verdampen, terwijl het melkvet het vuur deed opvlammen. De vrouwen werden door rook en vuur van elkaar gescheiden en ze riepen wanhopig elkaars namen. Zo is volgens deze legende de naam van het Tjeukemeer ontstaan.

Bezoek Tsjûke en Marchje

meer friese meren

Alle Friese meren staan met elkaar in verbinding. Vanaf het Tjeukemeer ga je makkelijk over het water via een uitgekiend waterwegennetwerk naar bijvoorbeeld het Sneekermeer, de Fluessen, Tjeukemeer, Oudegaasterbrekken, Heegermeer en het Nannewiid. Huur een boot of kom met je eigen schip genieten van de Friese meren. Door de gratis aanlegplaatsen van Recreatieschap De Marrekrite kun je op veel plekken makkelijk aanleggen. Kom jij de Friese meren bezoeken?

Ontdek alle Friese meren

Watertoerisme sinds 1890

Wist je dat het watertoerisme in Zuidwest Friesland al in 1890 belangrijk werd? Al vanaf 1900 verhuurde Pieter Heinsius in Stavoren zijn aken en boeiers aan Engelse toeristen. Het toerisme is sindsdien enorm gegroeid. De Friese meren en ook het Tjeukemeer, zijn het kloppende hart van de watersport in Friesland.

Bekijk alle watersport mogelijkheden

Fietsen langs het Tjeukemeer

Niet alleen vanaf het water kun je het Tjeukemeer beleven. Ook op de fiets kun je makkelijk langs de oevers fietsen. Aan de rand van het Tjeukemeer vind je Echtenerbrug en Delfstrahuizen een gezellig tweelingdorp aan het water. Volg je vanaf dit tweelingdorp de zuidover van het Tjeukemeer dan ga je over een prachtig aangelegd wandel- en fietspad waarbij je uitzicht hebt over het Tjeukemeer. Een mooie fietsroute die over dit pad gaat is de fietsroute ‘Tussen Tjonger en Tjeukemeer’.

Bekijk de fietsroute Tussen Tjonger en Tjûkemar

stranden tjeukemeer

Op zonnige dagen moet je aan de noordkant van het Tjeukemeer zijn, hier vind je het strandje de Ulesprong waar je kunt genieten van een mooie zonneweide, het zandstrandje en het verkoelende water van het Tjeukemeer. Met de boot kun je naar drie onbewoonde eilandjes in het Tjeukemeer. Twee ervan – Marchjepolle en Tsjûkepolle zijn vernoemd naar Tsjûke en Marchje. Het derde eilandje heet: Ganzetippe. De eilandjes geven prachtige mogelijkheden om af te meren, op het strand te liggen of een frisse duik te nemen. Ook de watersportmogelijkheden zijn er eindeloos: van suppen tot zeilen en van vissen tot zwemmen.

Bekijk alle stranden in Waterland

Fiets langs de oevers van het Tjeukemeer
Fiets langs de oevers van het Tjeukemeer

Een fietsroute door een stukje onontdekt Friesland, en zeker de moeite waard. Je fietst langs meren en kanalen en door het door vervening ontstane polderlandschap tussen Tsjonger en Tsjûkemar

Ga naar de route
Ontdek Echtenerbrug-Delfstrahuizen
Ontdek Echtenerbrug-Delfstrahuizen

Echtenerbrug vormt samen met Delfstrahuizen en tweelingdorp aan de rand van het Tjeukemeer. De gezellige terrasjes in het centrum van het tweelingdorp aan het water, nodigen je uit om lekker neer te ploffen en de voorbij varende boten te aanschouwen op de vaarroute die dwars door de beide dorpen loopt.

Ontdek het tweelingdorp
Vaarroute rondje Tsjûkemar
Vaarroute rondje Tsjûkemar

Deze vaarroute brengt je langs prachtige authentieke Friese dorpen en het grootste binnenwater van Friesland: De Tsjûkemar. De omgeving van deze route heeft prachtige gebieden waar rust, ruimte en schoonheid nog volop te vinden zijn.

Bekijk de route
Culturele fietsroute rondom het Tjeukemeer
Culturele fietsroute rondom het Tjeukemeer

Een prachtige fietsroute langs mooie kunstwerken, historische plekken en door bijzondere landschappen. Onderweg vind je diverse paaltjes waarop een QR-code staat. Scan de QR-code met je telefoon en krijg aanvullende informatie, een routekaartje en foto's over de plek.

Bekijk de route