Aquaducten: Duik onder het water en de bootjes door

dûke

Dûk, oftewel, duik jij wel eens onder het water met voorbijvarende bootjes door? Sinds het jaar 2000 zijn er maar liefst vijf aquaducts in Zuidwest Friesland gebouwd. Het zijn vakkundig gebouwde waterwerken en de mooiste is misschien wel te vinden in Woudsend: het Ie-Akwadukt die het riviertje de Ie doorkruist.

minder wachten

Waterverkeer is voor Waterland van Friesland heel belangrijk. En soms ook gewoon de snelste weg. Ga maar eens van het dorp Woudsend naar Heeg. Over het water leg je deze route in slechts 3 kilometer af, maar over het fietspad is het 10 kilometer. Of probeer ‘s zomers maar eens ‘even snel’ het centrum van Sneek te doorkruisen. Wedden dat een open brug je stil zet? Zelfs het verkeer op de snelweg A6 tussen Joure en Lemmer wordt stilgezet als er een boot hoger dan 3,5 meter aan komt varen. Want dan gaat de Scharsterrijnbrug open. Waterverkeer heeft dan even voorrang. Met de komst van de aquaducten als onderdeel van het ‘Friese merenproject’ werd het voor het wegverkeer een stuk makkelijker gemaakt.

Water was de snelweg

Rond 1400 over het land van A naar B gaan? Onmogelijk! Het water was toen de snelweg. Want het land in Waterland was veel te ‘zompig’ om je te verplaatsen, laat staan om spullen te vervoeren. Het leverde Waterland van Friesland een uitgekiend netwerk op van waterwegen, waar vandaag de dag iedereen nog van kan genieten. Waterverkeer voor Waterland van Friesland is nog steeds heel belangrijk. Maar met de komst van de aquaducten én vele bruggen wordt het voor het wegverkeer ook steeds makkelijker. En het kruizen van deze twee bij een aquaduct geeft een prachtig typerend beeld: bootjes en zeiltjes die over het land voorbij lijken te glijden.

Fryske akwadukten

De aquaducten in Friesland zijn vijf imposante waterwerken die zijn gerealiseerd van het ‘Friese merenproject’. Het eerste aquaduct werd in Sneek gerealiseerd. Deze was maar liefst 520 meter lang en draagt de naam Houkesloot Aquaduct. Op 17 mei 2003 werd de officieel opengesteld door Ed Nijpels, de commissaris van de Koningin uit die tijd. In 2008 kwam het tweede aquaduct voor Sneek erbij genaamd De Geeuw, in het Fries ‘Geau Akwadukt’. Akwadukt is het Friese woord voor aquaduct. Verbetering voor het wegverkeer vond zeker plaats bij het ‘Jeltesleat Akwadukt’ bij Hommerts in 2007. Deze verving de beweegbare brug over de Jeltesloot. Dit is de drukste vaarweg van Friesland en verbindt het Prinses Margrietkanaal met de Hegemer Mar. Ook in 2007 werd het Galamadammen Aquaduct gerealiseerd in de vaarweg tussen de Fluessen en Stavoren.

mooiste aquaduct?

In hetzelfde jaar werd misschien wel het mooiste aquaduct geopend bij Woudsend: het Ie-Akwadukt die het riviertje de Ie doorkruist. Voorheen moest al het verkeer door het centrum van Woudsend over een smalle brug. Dat kan nog steeds, maar rijden door het aquaduct biedt ook een mooi uitzicht. Nog leuker is het om met de boot over het aquaduct te varen. Het uitzicht is prachtig. Je vaart zo het historische dorp binnen, of het Slotermeer op als je de andere kant opgaat. Welk aquaduct vind jij de mooiste?

Bezoek het Ie-Akwadukt bij Woudsend

Vaar de Aquaductroute

In de afgelopen twintig jaar zijn dus tijdens het Friese Merenproject vijf prachtige aquaducten gebouwd. Zo zitten auto’s en boten niet in elkaars vaarwater en kan elk soort verkeer ongehinderd stromen. Dit geldt natuurlijk ook voor het waterverkeer. Met de aquaduct vaarroute vaar je dan ook over alle vijf aquaducten en zie je het verkeer links en rechts onder je door rijden. Deze vaarroute die je met de motorboot of zeilboot kunt varen is 76 kilometer lang. Alle watersporters hebben op deze route voorrang. De start en finish van deze vaartocht langs de vijf waterbouwkundige hoogtepunten is de oude binnenstad van Stavoren. Je vaart onder meer door het watersportdorp Heeg en de Elfsteden Stavoren, IJlst, Sneek en Sloten.

Ga naar de Aquaductroute

Zoals gezegd is waterverkeer belangrijk voor Waterland van Friesland. En Friezen verplaatsen zich al van oudsher over het water. Maar als het bevriest, dan vliegen de Friezen over het water. Al schaatsend worden makkelijk snelheden van 25 kilometer per uur bereikt. Terwijl je varend met een trekschuit hooguit 8 kilometer per uur haalde. Zo werd het in vroeger tijden opeens mogelijk om die tante die je normaal nooit zag in een middag te bezoeken. Of snel even een boodschapje te doen. Schaatsen geeft je vleugels en het is niet voor niets dat de Friezen elk jaar hopen op een Elfstedentocht, de tocht der tochten. Zou Koning Winter het nog voor ons in petto hebben?

Vaar de aquaduct route
Vaar de aquaduct route

Deze vijf aquaducten van Zuidwest Friesland vormen de route. En het leuke is dat watersporters altijd voorrang hebben op deze route. De start en finish van deze 76 kilometer lange route naar de vijf waterbouwkundige hoogtepunten is de oude binnenstad van Stavoren.

Ga naar de route
Jeltesleat Akwadukt
Jeltesleat Akwadukt

Als je door de Jeltesloot bij Hommerts vaart, vaar je op een gegeven moment over de N354, je maakt hierbij gebruik van het aquaduct door de Jeltesloot.

Bekijk de Jeltesleat aquaduct
Ie-Akwadukt Woudsend
Ie-Akwadukt Woudsend

Ten zuiden van Woudsend vind je sinds 2007 het Ie-Akwadukt: een aquaduct op het kruispunt van het riviertje De Ie en de N928.

Ga naar het Ie-Akwadukt
Galamadammen Akwadukt
Galamadammen Akwadukt

De N359 loopt op deze plek onder het water door, zodat de bootjes daarboven ongestoord kunnen doorvaren.

Bekijk het aqauduct
Houkesloot Aquaduct
Houkesloot Aquaduct

Als je vanaf het Sneekermeer Sneek invaart, vaar je op een gegeven moment over het Houkesloot Aquaduct (N354) heen.

Bekijk het aqauduct
Geeuw Aquaduct
Geeuw Aquaduct

Het Geeuw Aquaduct (Fries: Geau-akwadukt) bevindt zich aan de zuidzijde van Sneek in de N7

Bekijk het aquaduct