Bezoek eeuwenoude houtzaagmolen De Rat
-
De Rat
Aan de oever van De Geeuw, de eeuwenoude vaarverbinding tussen IJlst en Sneek, staat houtzaagmolen De Rat. Hier ervaar je hoe het houtzagersambacht al meer dan drie eeuwen wordt uitgeoefend. De historische molen werkt nog steeds. Als de wieken draaien, zie je in de molenkolk de boomstammen liggen in het water. Langzaam zijn zij op weg naar de zaagramen, om daar te worden omgetoverd tot mooie planken. Snuif de houtgeur op in IJlst en stap terug in de tijd.
Molen IJlst komt uit de Zaanstreek
Het bijzondere van de molen in IJlst is dat deze eigenlijk helemaal niet uit deze Elfstedenstad komt. Oorspronkelijk stond houtzaagmolen De Rat namelijk in de Zaanstreek in Noord-Holland. Daar werd de molen rond 1711 gebouwd. Toen de overzeese handel in 1800 terugliep was er minder vraag naar het bouwen van houten schepen. Dat leidde ertoe dat houtzaagmolens niet meer echt nodig waren. Een groot aantal werd gesloopt, maar een deel werd verkocht en verhuisde zo naar een andere plek in het land. In 1828 besloten de burgemeester en de molenaar van IJlst houtzaagmolen De Rat te kopen.
Houtzaagmolen De Rat was ooit een bouwpakket
Houtzaagmolen De Rat arriveerde als een bouwpakket in de Friese Elfstedenstad. Aan de oever van De Geeuw werd de molen die nu van IJlst was, weer opgebouwd. Rond 1850 nam houthandel Oppedijk de molen over. Houtzaagmolen De Rat zaagde tweehonderd jaar lang op windkracht. In 1918 nam de techniek het over. De kap en de wieken werden verwijderd en kwam er een elektromotor in. Rond de jaren vijftig was het even spannend: Oppedijk wilde de molen van IJlst slopen. Wederom was de redder de gemeente. In 1930 stond houtzaagmolen De Rat weer in IJlst te pronken: mét kap en wieken! Het duurde nog tot 1977 voordat De Rat weer op windkracht ging zagen.
Bij voldoende wind wordt er in IJlst hout gezaagd
Anno nu wordt er gelukkig nog steeds, bij voldoende wind, dagelijks gezaagd in houtzaagmolen De Rat. Dat maakt een bezoek aan deze molen van IJlst tot een extra grote belevenis. Via een smalle doorgang onder de molen kom je in De Rat. Daar hoor je het zagen en ruik je het hout. De vrijwillige molenaars vertellen je graag meer over het hele proces. Het is indrukwekkend om te zien. Je waant je in een andere tijd.
Houtzaagmolen De Rat zaagt meerdere houtsoorten
Houtzaagmolen De Rat in IJlst zaagt voornamelijk lariks, grove den (grenen), iep, beuk en es. In de droogschuur van de molen ligt een beperkte hoeveelheid gezaagd en gedroogd hout. Dit kan worden gekocht. Voordat het hout wordt gezaagd, ligt de bomen voor lange tijd in het water. Naaldhout ‘baddert’ gemiddeld een jaar en loofhout minimaal twee jaar. Dit is een proces dat al eeuwenlang zo wordt toegepast. Door het badderen trekt het gezaagde hout minder snel krom. Ook splijt het hout minder snel. Houtzaagmolen De Rat levert daarmee dus echt kwaliteitshout.
Molen IJlst hele jaar geopend
Houtzaagmolen De Rat is het hele jaar op zaterdag geopend, van 09.00 tot 17.00 uur. Van mei tot en met september kun je ook tussen 10.00 en 17.00 langskomen op woensdag, donderdag en vrijdag. Groepen kunnen een afspraak maken met de molenaar via 06 - 216 175 40. Een bezoek aan houtzaagmolen De Rat kan heel leuk in combinatie met een rondvaart. Zo geniet je niet alleen van de werkende molen, maar net zo goed van de prachtige rivier De Geeuw en het stadsgezicht van IJlst. En als je toch in IJlst bent, vergeet dan niet de andere schatjes van deze Elfstedenstad te ontdekken, zoals de overtuinen en Museum en Werkplaats Houtstad IJlst. Heb je vooral interesse in molens? Dan zit je in Zuidwest Friesland goed, want deze regio is echt een molenparadijs. Niet ver van IJlst vind je in Sloten bijvoorbeeld molen De Kaai. Hier wordt nog koren tot meel gemaald.
Bezoek Houtzaagmolen De Rat
Molenparadijs in Zuidwest Friesland
Maar liefst 30 molens zijn er te vinden in Waterland van Friesland. Molens die water wegpompen, graan malen of hout zagen. Wie door het landschap fietst of wandelt, zal ze zeker zien staan. Enkele ervan zijn te bezoeken. Bijzonder is de Langweerder Molen tussen het Friese meer de Langweerder Wielen en de polders daarachter. Want het is de enige molen in Nederland met een dubbelfunctie, namelijk die van polder- én roggemolen. Maar het allerleukste is: je kunt er in overnachten. Een ervaring die geen B&B of welk hotel dan ook je kan geven.
Bekijk alle molens
-
Bezoek IJlst
Bezoek IJlst
-
Ontdek meer molens
Ontdek meer molens
