Kleine dorpen in Friesland
-
lyts mar smûk
In totaal zijn er in Waterland van Friesland zo'n 133 dorpen. Sommige zijn heel bekend en voelen bijna stads aan, maar andere dorpen zijn 'lyts mar smûk' (NL: klein maar fijn) en minder bekend. Een aantal van deze kleine dorpen lichten we uit op deze pagina. Laat je verwonderen door Pingjum, vlakbij de Waddenzee, of ga mee op ontdekkingsreis door Gaasterland langs kleine dorpjes zoals Molkwerum, Gaast en Warns. Hoewel de dorpjes klein in omvang zijn, valt er genoeg te zien en doen in of rondom de dorpen. Welk dorpje ga jij als eerst bezoeken?
Pingjum
Verborgen Friese Parel
In het hart van Súdwest-Fryslân, op een steenworp afstand van de Waddenzee en de Afsluitdijk, ligt het knusse dorp Pingjum. Dit dorp straalt geschiedenis en rust uit, omgeven door het uitgestrekte Friese landschap. Ooit direct aan zee gelegen, draagt Pingjum nog altijd de sporen van zijn maritieme erfgoed en culturele rijkdom. Wandel door de sfeervolle straatjes en bewonder de oude boerderijen. Met zijn landelijke charme en authentieke karakter is Pingjum de perfecte plek voor wie even wil ontsnappen aan de drukte van het dagelijks leven. In deze verborgen Friese parel vinden natuurliefhebbers en rustzoekers hun ideale bestemming. Hieronder hebben we alvast een aantal hoogtepunten van Pingjum voor je op een rij gezet.
-
Gulden Halsband
Ontdek de Pingjumer Gulden Halsband, een duizend jaar oude zeedijk met een rijke geschiedenis. Deze historische zeewering, nu een gemeentelijk monument, is perfect voor wandelaars, fietsers en ruiters. Geniet van het kronkelende pad en het prachtige Friese landschap, terwijl je een unieke combinatie van natuur en erfgoed ervaart. Een gouden kans voor een heerlijke buitenactiviteit!
-
Historische wandeling
Ontdek het levendige Pingjum van vroeger tijdens deze bijzondere historische wandeling. De route begint bij het kaatsveld en voert via de Grote Buren en Lammert Scheltesstraat naar het Dorpshuis. Onderweg onthullen oude foto’s het dorpsleven uit het begin van de 20e eeuw. Via QR-codes duik je dieper in verhalen over bedrijvigheid, armoede en de vele winkeltjes die het dorp ooit rijk was.
-
Waddenzee
Verscholen achter de zeedijk ligt Zurich, de toegangspoort tot de UNESCO Werelderfgoed Waddenzee. Hier zie je het fascinerende spel van eb en vloed, dat tweemaal daags vogels een rijk gedekte tafel biedt. Vanaf de dijk geniet je van de zilte lucht, vogelgezang en adembenemende uitzichten terwijl de Waddenzee zich voor je ogen ontvouwt.
Molkwerum
Het Friese doolhof
Ontdek Molkwerum, een sfeervol dorp met een rijke historie aan de rand van het IJsselmeer. Ooit een bloeiende vissersplaats met een eigen zeehaven, straalt Molkwerum nu authenticiteit uit met zijn culinaire tradities. Wandel langs 't Séleantsje naar de zeedijk en proef de beroemde Molkwarder Koeke in het bakkerswinkeltje uit 1916. Natuurliefhebbers kunnen genieten van het vogelparadijs De Bocht fan Molkwar. Verken het verleden van 'het Friesche doolhof' en laat je verrassen door dit bijzondere dorp met een boeiend verhaal.
-
Het Bakkerswinkeltje
Duik in de geschiedenis van Molkwerum in dit charmante museum, gevestigd in een 18e-eeuws pand. Bewonder het Bakkerswinkeltje uit 1916, met de beschilderde deur uit 1722 en een geheim ontsnappingsluikje uit de Tweede Wereldoorlog. Na je bezoek kun je genieten van een kop koffie aan de dorpsgracht en wegdromen bij verhalen van vroeger.
-
Monument Missing Airmen
Vlakbij Molkwerum, in het IJsselmeer, staat een indrukwekkend monument dat herinnert aan de offers van vliegeniers in de Tweede Wereldoorlog. Deze betonnen vliegtuigvleugel, geplaatst in 2022 ter ere van 75 jaar vrijheid, eert alle vermiste vliegeniers in het IJsselmeer. Het monument symboliseert de waarde van vrijheid en het belang van herdenken en bezinning.
-
Bocht van Molkwar
Ontdek de Bocht van Molkwar, een 271 hectare groot natuurgebied langs de Friese IJsselmeerkust. Dit paradijs voor vogels en vogelaars biedt een prachtig uitzicht vanuit vogelkijkhut 'de Swan' over eilandjes en zandplaten. Spot soorten als de bruine kiekendief, baardmannetje en roerdomp. In de winter kun je hier duizenden kleine zwanen bewonderen, waaronder 20% van de wereldpopulatie!
Gaast
Oase van rust
Verscholen in de gemeente Súdwest-Fryslân ligt het charmante dorpje Gaast, omringd door uitgestrekte weilanden en water. Dit rustige plaatsje, vlakbij het IJsselmeer, ademt nog altijd de sfeer van zijn maritieme verleden. Voor wie op zoek is naar rust en natuurschoon, is Gaast de ideale bestemming. Wandel door de velden en geniet van weidse uitzichten over het IJsselmeer.
-
IJsselmeer
Het IJsselmeer is een paradijs voor watersportliefhebbers. Met ideale windcondities kun je er kitesurfen, zeilen of genieten van een boottocht. Langs de kust liggen mooie stranden om te zonnen en zwemmen. Plaatsen als Lemmer, Stavoren en Workum ademen de sfeer van oude Zuiderzeehavens. Perfect voor een veelzijdige vakantie op en aan het water.
-
Fietsen langs Gaast
Ontdek de perfecte mix van natuur en cultuur tijdens een fietstocht van Makkum naar Bolsward. Start bij het strand van Makkum, geniet van het uitzicht en de kitesurfers. Fiets door het pittoreske Friese landschap en bezoek historische dorpen. In Bolsward bewonder je bezienswaardigheden zoals de Broerekerk en het stadhuis, met onderweg een stop bij de molen van Witmarsum.
-
Walvisvaart
In Gaast bevond zich ooit een gevelsteen met een afbeelding van de walvisvaart, afkomstig uit Workum. Hoewel Gaast geen directe band met walvisvaarders had, verwijst de steen naar de maritieme geschiedenis van Friesland. De originele steen is nu in het Fries Scheepvaartmuseum, en een kopie is ingemetseld in het dorpshuis van Gaast. In 1995 werd een walvis in het wegdek geplaatst ter herinnering.
Warns
Tussen meren en Gaasterland
Warns is een pittoresk dorpje met ongeveer 800 inwoners, gelegen in het Nationaal Landschap Zuidwest-Friesland, op slechts 4 kilometer van het IJsselmeer en het historische Stavoren. Samen met de buurtschappen Skarl en Laaksum vormt het een 3 kilometer lang lintdorp. Warns heeft zes jachthavens, een klein vakantiepark met kampeerveld en ligt aan het Johan Frisokanaal. In de zomer zorgen passerende schepen voor een levendige nautische sfeer.
-
Wandelrondje Warns
Ontdek Warns, Laaksum en Skarl tijdens een 6,7 km lange wandelroute. Start in het hooggelegen Warns en bezoek Laaksum, het kleinste vissersdorp van Europa. Wandel langs het Rode klif en leer over Grutte Rodger en Saske. Via het rustige Skarl keer je terug naar Warns. Een perfecte mix van natuur en geschiedenis.
-
Vissershaven Laaksum
Welkom in Laaksum, het kleinste vissershaventje van Europa aan het IJsselmeer. Hier vangen twee beroepsvissers nog op traditionele wijze Laaksumer bot, een erkend Fries streekproduct. Bij het nabijgelegen Rode Klif vochten de Friezen voor hun vrijheid. Bezoek de idyllische vissershuisjes en geniet van verse vis op zondagmiddag bij zoutloods 'de Hang'. Laaksum: klein, maar vol verhalen.
-
Gaasterlandse kliffen
Het Rode Klif bij het IJsselmeer is een indrukwekkend natuurgebied en een historisch monument. Dit 10,35 meter hoge overblijfsel van de ijstijd herinnert ook aan de Slag bij Warns in 1345, waar de Friezen graaf Willem IV versloegen. Een zwerfkei met "Leaver dea as slaef" markeert dit belangrijke moment. Hier komen natuur en geschiedenis samen.
