IJlst: Elfstedenstad en Houtstad

Uniek en karakteristiek voor IJlst zijn de overtuinen aan weerszijden van de Ee. Een rivier met het karakter van een stadsgracht. Vroeger werden de gemeenschappelijke gazonnetjes als bleek gebruikt, een plek om de witte was in de zon te laten bleken. Nederland telde vroeger meer overtuinen. Vrijwel overal zijn ze verdwenen. IJlst heeft ze gelukkig bewaard en ze worden er door de dorpsbewoners gekoesterd als een schat uit het verleden. 

Deze iconische molen voor IJlst zaagt nog bijna iedere dag van dik hout planken. Want hier wordt het UNESCO-ambacht van molenaar uitgevoerd. Een bezoek aan de molen doet de historie herleven. Wist je dat deze molen eerst in de Zaanstreek heeft gestaan en als bouwpakket naar IJlst is vervoerd om daar aan de rivier De Geeuw te herrijzen?

De fontein ‘onsterfelijke bloemen’ visualiseert de eeuwige verbintenis tussen mens, cultuur en natuur. De Japanse kunstenaar Shinji Ohmaki beeldt het ontstaan van de stad uit door bloeiende Friese stinzenplanten te combineren met de oude Japanse bloemschikkunst ‘Ikebana’. De meest kleurrijke fontein van het project 11fountains laat zich bewonderen in een speciaal hiervoor aangelegd parkje aan de Dassenboarch te IJlst.

Elfstedenstad IJlst wordt ook wel ‘Houtstad’ genoemd. Wil je weten waarom, bezoek dan Museum Houtstad IJlst, op een ‘hanestap’ van de molen en de fontein. Hier is de oude stoomzaagmachine van Houthandel Wed. W.J. Oppedijk nog in werking. Op speciale stoomdagen wordt het oorspronkelijke zaagraam weer aangedreven door een stoomlocomobiel.

Wie heeft er nog gespeeld met houten speelgoed uit de bekende Nooitgedagt fabriek? Het silhouet van IJlst wordt mede bepaald door de oude schoorsteen van de fabriek, waarop van boven naar beneden Nooitgedagt te lezen valt. De fabriek was decennialang toonaangevend in het ontwerpen en maken van schaatsen, kinderspeelgoed en vooral gereedschappen.

Galamagracht nr. 49 steekt met haar leistenen dak hoog boven de andere bebouwing uit. Dit is het voormalige stadhuis van IJlst. Het huidige rijksmonument is gebouwd in 1859 naar een ontwerp van Albert Breunissen Troost. Het was het derde stadhuis op deze plek. Inmiddels behoort IJlst tot de gemeente Súdwest Fryslân waarvan het gemeentehuis in Sneek staat. Dit pand is nu een woonhuis. Boven de deur zie je het wapen van IJlst met het schip de IJlster Kogge.

Loop langs de negen panelen van de permanente buitenexpositie in IJlst. Zie en lees de verhalende voorstelling van de hoogtepunten uit de geschiedenis van IJlst. De rode draad hierin wordt gevormd door scheepsbouw, scheepvaart en handel. De schilderijen zijn een beeldende belevenis van kunstenaar Johannes Terpstra op basis van de gegevens uit het onderzoek van historicus Jan Tabak.