Strontrace Workum
-
Strontrace
Smakelijk klinkt het misschien niet direct, maar vermakelijk, authentiek en zeer interessant is de jaarlijkse Strontrace in Workum zeker. De zeilwedstrijd is zelfs onderdeel van een heuse Strontweek en die gehele week is weer uitgeroepen tot immaterieel erfgoed Nederland. Dat wil zeggen dat met dit evenement de tradities worden veiliggesteld. Elk jaar vinden de Strontweek en de Strontrace Workum plaats tijdens de herfstvakantie. Maar wat is nu precies de Strontrace Workum? Wat is er tijdens deze week te doen? En wat heeft dit alles met stront te maken? We vertellen je er meer over!
Strontrace Workum: al sinds 1974
De Strontrace is een zeilwedstrijd die al sinds 1974 elk jaar wordt gehouden. In 2025 staat de 52ste editie in de planning! Het idee van de traditionele zeilwedstrijd is afkomstig van Reid de Jong. Hij was de laatste vuurtorenwachter van Workum en hield met heel zijn hart van het Friese water. In november 2020 overleed hij op 86-jarige leeftijd. Reid organiseerde de eerste Strontrace om daarmee de traditie van het vroegere transport in ere te houden. In de loop van de jaren groeide de wedstrijd uit tot de nu bekende Strontweek.
Strontrace: bijzonder stukje geschiedenis
De Strontrace is een tocht die elk jaar zeilend van Workum in Friesland naar Warmond in Zuid-Holland gaat én weer terug. Dit gebeurt in één keer, zonder de inzet van moderne technologie. Via deze historische vaarroute werden in het verleden koe- en kunstmest van Friese boeren naar de Hollandse geestgronden vervoerd. Zie hier de verklaring van de naam Strontrace. Aan de Strontrace Workum mogen alleen historische schepen meedoen om zo het oorspronkelijke karakter van de vaarroute in stand te houden. De race wordt dan ook voornamelijk met skûtsjes en tjalken gezeild. Er wordt dag en nacht gevaren.
Zeemansliederen en maritieme markt in Workum
De Strontweek in Workum bestaat uit de genoemde Strontrace, het Liereliet, de Beurtveer en de Visserijdagen. De week wordt elk jaar in de herfstvakantie georganiseerd. De feestweek wordt voorafgegaan door een aanbrengrace met pramen. De pramen voeren mest vanuit Friesland aan die voor de Strontrace wordt gebruikt. Voordat de zeilrace van start gaat vindt in het eerste weekeinde het festival Liereliet plaats in de Blazerhaven. Muzikanten en zangers uit de hele wereld brengen dan zeemansliederen ten gehore. Op de zondag is een maritieme markt waarop oude ambachten worden gedemonstreerd.
Stront ruilen voor bloembollen
De Strontrace begint op maandag. Tijdens de tocht moet zoveel mogelijk worden gezeild. Bomen (met een stok het schip voortduwen) en jagen (het schip voortrekken vanaf de wal) mag ook. Navigeren mag alleen met een kompas en een kaart. De route gaat via het IJsselmeer en Amsterdam naar Warmond. Op de terugweg wordt via Haarlem, het Noordzeekanaal en het IJsselmeer gevaren. In ruil voor de stront nemen de schippers bloembollen mee terug.
Tactische spel: de Beurtveerroute
Kort na de start van de Strontrace start het Beurtveer in Workum. Zo’n twintig tjalken en klippers varen drie dagen over het IJsselmeer en het Markermeer. Het Beurtveer is een oude manier van personenvervoer over de voormalige Zuiderzee. De schepen gaan naar meerdere plaatsen rond het IJsselmeer. Het doel is om onder zeil (dus zonder motor) zo snel mogelijk van Workum naar Amsterdam en weer terug te zeilen met passagiers aan boord. De schippers zijn bij dit tactische spel verplicht om onderweg een aantal plaatsen aan te doen: Workum, Medemblik, Lemmer, Lelystad, Enkhuizen en Amsterdam.
Visserijdagen in Workum
Tijdens de Strontweek worden ook de Visserijdagen georganiseerd. Hiermee wordt een week lang met schepen, zoals jollen, botters, aken en schouwen, op traditionele wijze gevist. Daarbij worden ouderwetse visserijtechnieken toegepast. Het schip met de grootste opbrengst aan het einde van de week wordt uitgeroepen tot winnaar. De vis wordt twee keer per week in Workum aangevoerd en door een veilingmeester verkocht.
Strontweek 2025
De exacte data van de Strontweek 2025 zijn op dit moment nog niet bekend. Zodra deze bekend zijn, kun je dat hier lezen. Tijdens de week staat het vervoer over water op basis van windkracht centraal. Daarmee wordt aangetoond dat water en wind een duurzame manier van transport is. Voor bezoekers van Workum tijdens de Strontweek is het een interessante kijk in hoe het vervoer in het verleden is geweest.
Blazershaven Workum: prachtig openluchtmuseum
De Blazershaven in Workum speelt tijdens de Strontweek een belangrijke rol. Vanuit hier vertrekken alle schepen. De Blazershaven werd in 2008 gegraven en vormt samen met scheepstimmerwerf De Hoop een historisch maritiem complex rond de oude Zuiderzeesluis van Workum. De Blazerhaven is een echt openluchtmuseum. Er zijn tal van zeilende, authentieke vissersschepen uit de eerste helft van de vorige eeuw te bewonderen.
Meer informatie over de Blazerhaven
Vuurtoren Workum: vuur bij het eerste schip dat terugkeert
Ook de vuurtoren van Workum, bij de ingang naar de haven, speelt een belangrijke rol tijdens de Strontrace. In ‘It Toarntsje’, het torentje, uit 1708 wordt een vuur aangestoken voor de eerste boot die terugkeert vanuit Noord-Holland. Alleen tijdens de Strontrace brandt de vuurtoren weer zoals deze ooit deed. Samen met alle activiteiten tijdens de Strontweek een goede reden om naar Friesland te komen. Net als de andere bezienswaardigheden en activiteiten in Workum, zoals het strand, de mogelijkheden om te kitesurfen en het Jopie Huisman Museum.
Meer informatie over de Vuurtoren
-
Ontdek Workum
Ontdek Workum
-
Ontdek alle Elfsteden
Ontdek alle Elfsteden
