Boerderij Marsicht
Gaastmeer
Op de hoek van de Munkedyk en de J.J. Hofstrjitte staat boerderij Marsicht. (Munkedyk nummer 23). Gebouwd in 1875 in opdracht van Wieger Jans Visser. Het gebouw werd gebruik als kantoor en opslag voor proviand voor de bemanning van de palingaken.
Neem alvast een kijkje
Anderen bekeken ook
-
E-bike oplaadpunt - Restaurant d 'Ald Herberch
E-bike oplaadpunt - Restaurant d 'Ald Herberch
Op de hoek van de Munkedyk en de J.J. Hofstrjitte staat boerderij Marsicht. (Munkedyk nummer 23). Gebouwd in 1875 in opdracht van Wieger Jans Visser. Het gebouw werd gebruik als kantoor en opslag voor proviand voor de bemanning van de palingaken.
Familie Visser was medeoprichter van de palinghandel in Londen. Ook het herenhuis ernaast (J.J. Hofstrjitte 3) werd bewoond door een familielid uit de familie. Marsicht is oorspronkelijk geen boerderij. Het werd gebruitk als kantoor en opslag. De Firma Visser hield hier ook slachtvee. Het ingezouten vlees ging mee aan boord om van te eten. In 1898 nemen nazaten van de āWiegersā Visser familie uit Heeg, de palinghandel in Gaastmeer over.Ā
-
Dropping geheim agenten
Dropping geheim agenten
Bij Haskerhorne dropt een vliegtuig in de nacht van 1 op 2 november 1944 een waardevolle lading: de twee geheim agenten Peter Tazelaar en Lykele Faber. De mannen hebben een belangrijke opdracht: het opzetten van een geheime zender om te communiceren met Londen.
Met de slagzin āWie de schoen past, trekke hem aanā, wordt begin november bij Haskerhorne een wapendropping aangekondigd. Maar daarnaast bevat het vliegtuig ook een andere belangrijke lading: geheim agenten Peter Tazelaar en Lykele Faber. Hun missie houdt in dat ze verzetsgroepen met elkaar in contact moeten brengen, radiocontact met Londen moeten opzetten en wapendroppings coƶrdineren.Ā Ā
Om zich veilig door Friesland te kunnen bewegen hebben de agenten een zorgvuldig gekozen valse identiteit. Tazelaar gaat door het leven als āPaul Christiaan Woutersā, student diergeneeskunde. Lykele Faber wordt dominee āArnold de Bruinā.Ā Ā
Voor de beide geheim agenten is het niet de eerste keer dat ze terug zijn in bezet gebied. Tazelaar is eind 1941 al in Nederland terug geweest voor operatie āContact Hollandā en Faber is tijdens Operatie Market Garden gedropt bij Son.Ā Ā
Na de dropping worden Tazelaar en Faber opgevangen door het Friese verzet, dat ze voorziet van een onderduikplek. Faber, die enige tijd in Friesland heeft gewoond, wordt tot ieders stomme verbazing al op zijn eerste onderduikadres herkend door een verzetsman, die zegt:Ā āHĆ©, jij bent toch een zoon van Faber? Ik heb naast jou gewoond in Drachtenā.Ā
Na een eerste korte nacht verplaatsen de geheim agenten zich al snel naar het dorpje Swichum onder Leeuwarden, waar zich het hoofdkwartier van de gewestelijke staf van de NBS van Friesland bevindt. Ze krijgen daar verdere informatie over het verzet en installeren hun geheime zender. In de maanden die daarop volgen verplaatsen ze zich regelmatig, om te voorkomen dat de zender wordt ontdekt.Ā Ā Ā
Op een van hun onderduikadressen ontmoeten ze de ervarenĀ wireless operatorĀ āļæ¼āāļæ¼āAlfred Springate, een bemanningslid van een Hallifax bommenwerper die in de nacht van 13 op 14 oktober 1944 bij Stavoren neergestort is. Springate staat Tazelaar en Faber de rest van de bezettingstijd bij.Ā Ā
Op 2 februari 1945 voltrekt zich een ramp voor de Friese Binnenlandse Strijdkrachten. In het dorp Tjerkwerd belandt bij een dropping een van de afgeworpen containers op het erf van een Duitsgezinde boer, die hier melding van maakt bij de dorpsveldwachter. Er volgen huiszoekingen in het dorp. Een van de adressen die wordt overvallen is het onderduikadres van verzetsleider Philip Willem Pander. Met zijn arrestatie valt de gehele administratie van de Friese NBS in handen van bezetters. Voor Tazelaar en Faber volgt een zenuwslopende tijd waarbij ze meerdere keren maar net aan een arrestatie weten te ontsnappen.Ā Ā
Faber, Tazelaar en Springate beleven de bevrijding uiteindelijk in Heerenveen. Pander wordt op 10 april 1945 gefusilleerd bij het Katerveer bij Zwolle. Na de bevrijding is Tazelaar nog enige tijd adjudant van koningin Wilhelmina. Hij heeft van 1981 tot zijn dood in 1993 in Hindeloopen gewoond. In dit stadje staatĀ een bronzen beeldĀ ter nagedachtenis aan hem.Ā Ā
Hier, in de omgeving van het Nannewiid, zitten Tazelaar en Faber aan het einde van de oorlog op het kajuitjachtje āPaliterā ondergedoken, niet ver van de plek waar ze in de nacht van 1 op 2 november 1944 zijn gedropt.Ā
-
Dronken van de drank van Mussert
Dronken van de drank van Mussert
De ophanden zijnde bevrijding brengt een enorme verplaatsing van nazi-sympathisanten op gang. Uit angst voor een ābijltjesdagā zoeken collaborateurs een veilig heenkomen. Zo krijgt het dorpje Zurich bezoek van NSB-leider Anton Mussert, die onderweg is naar de Afsluitdijk.
Met de bevrijding in aantocht maken tienduizenden Duitse militairen, nationaal-socialisten en hun Nederlandse sympathisanten zich grote zorgen over hun lot. Wat zal er met hen gebeuren, nu een Duitse nederlaag onvermijdelijk lijkt?Ā Ā
Vluchten richting āHeimatā lijkt de beste optie, maar de Geallieerden stoten zo snel door richting het noorden dat Duitsland voor velen onbereikbaar wordt. Dan maar naar het nog bezette westen van Nederland en daar het verdere verloop van de oorlog afwachten.Ā Ā
In de laatste dagen voor de bevrijding ziet Friesland vele vluchtende collaborateurs voorbij komen, waaronder beruchte oorlogsmisdadigers. Ze proberen weg te komen met de boten in Lemmer of Stavoren, of met autoās via de Afsluitdijk.Ā
In de chaos van de laatste oorlogsweken krijgt het dorpje Zurich, onder de rook van Harlingen, bezoek van een stoet luxe autoās. Zoān twaalf mannen, twee vrouwen en twee kleine meisjes stappen uit.Ā āKunt u hier vandaag mijn gezelschap onderhouden?ā, vraagt een van de mannen aan de cafĆ©baas.Ā āWe willen vanavond doorreizen over de Afsluitdijkā. Het is NSB-leider Anton Mussert, die daarvoor van zijn landgoed uit Almelo is gekomen.Ā Ā
De auto die ze meebrengen bevat een ruime drankvoorraad. Het gezelschap is al gauw beneveld en belandt al lallend op de zeedijk. De NSB-ers maken een indruk alsof het ze allemaal niets meer kan schelen. Er wordt gescholden. De twintigjarige dochter van de cafĆ©baas is er getuige van.Ā āWil je niet voor me in de houding, klootzak!ā, roept iemand tegen een collega. Een van de vrouwen zegt:Ā āMijn man wou hoog, hij komt hoog te hangenā.Ā
De NSB-ers zijn echter niet de enigen die van de drank hebben geproefd. De drankauto is door de dorpsbewoners aan een nauwkeurig onderzoek onderworpen. Een van hen zegt: āIk bin dronken fan Mussert syn drankā, waarna hij in bed wordt gelegd. De volgende dag rijdt het gezelschap verder, richting Afsluitdijk.Ā
WaddeneilandenĀ
Ook de Waddeneilanden worden een toevluchtsoord voor collaborateurs. Daar zijn nog veel Duitse militairen en men hoopt van hieruit misschien op een andere manier geĆ«vacueerd te kunnen worden. Het personeel van het beruchte Scholtenhuis, het SD-hoofdkwartier in Groningen, belandt bijvoorbeeld op Schiermonnikoog, waar het nog tot 11 juni duurt voor de laatste Duitse militairen zullen vertrekken.Ā Ā
Florentine Rost van Tonningen-Heubel, de vrouw van NSB-kopstuk Meinoud Rost van Tonningen, vlucht hoogzwanger naar Terschelling. āDe zwarte weduweā, zelf ook berucht omdat ze na de oorlog nooit afstand neemt van het nationaalsocialisme, bevalt op 28 april in het dorpje Midsland van een zoon. De bevalling zorgt voor veel opwinding, want als de eilanders erachter komen dat er in hun dorp een Rost van Tonningen is geboren, ontstaat er een kleine volksoploop. Maar uiteindelijk loopt alles met een sisser af.Ā
