Sietske Poepjes bezoekt de Kazematten op Kornwerderzand
-
Sietske Poepjes
Het IJsselmeer ligt aan de ene kant, de Waddenzee aan de andere. Ik bezoek het unieke Kazemattenmuseum op Kornwerderzand dat, ingeklemd tussen zout en zoet, mij meeneemt in de geschiedenis. De militaire geschiedenis van Nederland komt tot leven in dit prachtige museum. Ik kom hier meer te weten over de mobilisatie van het leger en de beruchte meidagen van 1940. De oorlog zelf en bevrijding komen ook voorbij. Het is een museum waar de gebouwen zelf onderdeel van het verhaal zijn. Ik ben er soms stil van. Oorlog en de invloed hiervan komt zo dichtbij. Ik heb bewondering voor de mensen die dit bunkercomplex gebouwd hebben én verdedigd. Dit museum is absoluut een aanrader.
Verdedigingswerk
De kop van Afsluitdijk heeft mij altijd gefascineerd. Ook al woon ik bijna letterlijk ‘om de hoek’ in Makkum, ik ben er nooit op uitgekeken. De zuidkant, dat wil zeggen het zoete IJsselmeer, is een prachtige zwemlocatie. De Waddenzee daarboven heeft ook een woeste charme. Precies in dit gebied ligt Kornwerderzand, met het Kazemattenmuseum. De kazematten op Kornwerderzand zijn gebouwd in de jaren twintig van de vorige eeuw met als doel de verdediging van de Afsluitdijk. De meidagen van 1940 bewezen volgens mij goed dat deze verdediging niet onnodig was. Ik neem je in dit verhaal graag mee naar misschien wel het meest unieke museum van Nederland.
Alle Leeftijden
In het museum krijgt de bezoeker een goed beeld van het reilen en zeilen rondom een kazemat, de Nederlandse benaming van het eigenlijk Duitse woord bunker. Het museum zeer geschikt voor alle leeftijden. Nu heb ik het kazematten complex zelf bezocht, maar ik had gerust een grote gevarieerde groep mee kunnen nemen. Geïnteresseerde grootouders, enthousiaste ooms en tantes of vaders en moeders. Nieuwsgierige kinderen van verschillende leeftijden. Ja, zelfs een tikje verveelde pubers gaan dit museum geweldig vinden. Het is zowel bij regen als zonneschijn een mooie locatie om er op uit te gaan.
Dat laatste is voor mij wel heel treffend. Het is begin september als ik het museum bezoek. Een stralende maar ook heel warme nazomerdag. De zon beukt op mijn schouders en voorhoofd. Maar eenmaal binnen in de bunkercomplexen, en daar zijn er enkele van, is het heerlijk koel.
Rondleiding
Verlost van een intense zon en begeleid door vrijwilliger Simon krijg ik een geweldige rondleiding. Oorspronkelijk is het complex niet door het ministerie van Defensie gebouwd, of zoals het vroeger heette Ministerie van Oorlog, maar door Rijkswaterstaat, weet Simon. Dat ministerie bouwde immers de gehele Afsluitdijk samen met de grote Noordoostpolder en Wieringermeerpolder. Dit bouwen had - ook letterlijk - veel voeten in de aarde. Er is door de ingenieurs in de jaren twintig flink gerekend en gemeten. Dit is nu nog heel goed te merken want de kazematten zijn verschrikkelijk solide en verstandig gebouwd.
Simon, die heel veel weet over de geschiedenis van het complex, neemt mij mee naar binnen. Nadat hij met een indrukwekkend sleutelbos het slot omdraait en de deur opent, valt mij op dat een kazemat compact is maar niet benauwend. Er zijn geen grote zalen, zoals bijvoorbeeld bij een normaal museum wel het geval is. Maar de loopruimtes zijn goed en de expositieruimtes niet propperig. Ik vind veel zaken interessant. Vooral de keukens van het complex. Hoe krijgt een groep soldaten, die druk bezig is met de verdediging van ons land en de bunkers, eten? Hoe wordt dat bereid? Hoe kom je aan water en hoe zorg je dat vuur überhaupt gestookt kan worden in een bunker?
De keuken, samen met voorraadschuur, is heel vernuftig uitgedacht. Er zijn twee fornuizen en water komt uit een groot bassin onder de bunker. Simon kan goed uitleggen hoe dit zat. Volgens hem was er wel een klein foutje geslopen in het ontwerp. De rook kon wel wegkomen van de fornuizen, maar er zat niet veel trekop de afvoer. Wel hadden de ingenieurs nagedacht over een manier om de schoorstenen te beveiligen. Er moest immers geen granaat in het rookkanaal kunnen worden gegooid. Dit soort slimme toepassingen vind je overal in het hele complex. De periscopen zijn ook interessant. Bovendien, ze werken nog volledig. En je mag er ‘even aan zitten’.
Aanrader
De vrijwilligers vertellen graag over het verhaal achter de kazematten. Ook wordt de oorlogsgeschiedenis van Makkum, mijn eigen woonplaats, meegenomen. Ik denk dat dit soort informatie heel geschikt is voor een hele familie. Volgens mij gebeurt dit niet vaak, dat een locatie zo leuk is voor iedereen. Ook het bezoekerscentrum is uitnodigend en er staat koffie, fris en iets lekkers klaar. Ik kan het museum dan ook flink aanraden bij iedereen.
De locatie is mooi en er is genoeg parkeerruimte. Wel moet er daarna even onder de bruggen van de A7 bij Kornwerderzand door gelopen worden naar het museum zelf. Maar dit is goed te doen en ook wel een beetje een vermakelijk avontuur op zich. Kortom, als je in Fryslân bent en je bent ook geïnteresseerd in de geschiedenis van de Tweede wereldoorlog, dan is een bezoek aan het Kazemamattemuseum op Kornwerderzand meer dan de moeite waard.
-
Alle musea
Alle musea
-
Alle museum blogs
Alle museum blogs
