Museum autoroute
We gaan 'toere lâns musea', oftewel toeren langs musea! We hebben een autoroute gemaakt die je met je (elektrische) auto of camper over de mooiste weggetjes langs 15 musea in Waterland van Friesland leidt. De autoroute is interessant als je zin hebt om eens lekker uitgebreid op pad te gaan in Zuidwest Friesland. Om te genieten van zowel mooie landschappen als cultuur. Je slingert tussen de Friese Meren door, crost door de bossen van Gaasterland, tuft over de kliffen aan de IJsselmeerkust en toert dwars door de groene Greidhoeke weer terug. Onderweg passeer je de schattige Elfstedenstadjes Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, IJlst en Sneek en gezellige watersportdorpen als Lemmer, Woudsend, Joure en Makkum. En je bent van harte uitgenodigd om gratis (!) bij maar liefst vijftien verschillende musea naar binnen te stappen. Natuurlijk kun je ook musea, stadjes of dorpen overslaan als je minder tijd hebt.
We hebben de route voor jou verkend en raden je aan om deze museum autoroute in minimaal vijf dagen te doen. Is je interesse gewekt voor een museumvakantie? Lees dan verder!
Dag 1 - Lemmer
Woudagemaal
De autoroute start in Lemmer, de poort van Friesland. Meteen aan de Friese grens vind je een enorm leuk dorp en dat is Lemmer. Nadat we in een tentje aan de kade van onze koffie achter hebben genoten, zetten we koers naar het Woudagemaal aan het IJsselmeer. Een schitterend stoomgemaal van meer dan honderd jaar oud. Bovendien UNESCO werelderfgoed, dus onze dag begint goed.
We krijgen er uitleg over de oude stoompompen die in de herfst nog af en toe aangaan bij hoog water. Maar we kijken ook rond in het bezoekerscentrum waar we te weten komen dat ook voor Friesland droogte de komende decenia een probleem gaat worden. Dus water inlaten zal misschien nog vaker voorkomen dan water wegpompen!
Lees meer over het WoudagemaalOudemirdum
Bezoekerscentrum Mar & Klif
Via een leuk binnendoor weggetje langs de IJsselmeerkust komen we op onze volgende bestemming uit: Oudemirdum. Direct achter het dorp is een mooi bosgebied gelegen waar we nog een rondje wandelen. Daarna genieten we in het centrum van dit brinkdorp eerst van een welverdiende lunch in een sfeervol cafeetje. Vervolgens wandelen we binnen bij het bezoekerscentrum van het nationaal landschap Zuidwest Fryslân. Aanvankelijk hadden we eigenlijk niet in de gaten dat we net door een nationaal landschap reden, maar tijdens het bezoek aan Mar & Klif wordt dit helemaal duidelijk. In de huiskamer van het bezoekerscentrum worden we bijgepraat door een enthousiaste vrijwilliger en daarna wandelen we zelf door de expositie. Interessant!
Lees meer over Bezoekerscentrum Mar & KlifMirns
Kliffen kieken
We sluiten deze eerste dag van de autoroute af met een bezoek aan de kliffen. Het Reaklif is met tien meter boven NAP een flinke heuvel voor Friese begrippen. Bovendien is het een plek barstensvol historie. Nog ieder jaar gedenken de Friezen hier de Slag bij Warns die in 1345 plaatshad. Op een grote kei is te lezen 'leaver dea as slaef', ofwel liever dood dan slaaf (van de 'Hollanders')! We maken er een selfie en wandelen nog even naar beneden, waar we op een privé strandje gaan zitten om uit te kijken over het IJsselmeer. Even verderop dineren we op het Mirnser klif in een fijne strandtent en logeren met onze camper op de tegenover gelegen camping aan de bosrand. Wat een heerlijke plek!
Lees meer over de Friese kliffenDag 2 - Hindeloopen
Eerste Friese Schaatsmuseum
Na een fris nachtje in de camper, slaan we de volgende ochtend ons kampement op om langs de IJsselmeerkust verder te rijden. Wat een feestje om met dit zachte herfstweer langs die glinsterende kust te rijden. We passeren het mini-haventje van Laaxum en stappen uit bij het vrouwtje van Stavoren. Daarna door naar het pittoreske elfstedenstadje Hindeloopen, ook aan het IJsselmeer gelegen.
We wandelen kris kras door de Hindelooper straatjes, beklimmen vele bruggetjes en komen dan uit bij het Eerste Friese Schaatsmuseum waar we ons onderdompelen in de wereld van de schaatselfstedentocht. Alle facetten van 'de tocht der tochten' worden hier uitgelicht en ook leren we alles over de fabricage van Friese 'houtjes'. Na een rondgang door het museumpje zijn we helemaal in de wintersfeer en bestellen we een kop snert in de aanpalende eetgelegenheid waar het meubilair in Hindelooper stijl beschilderd is.
Lees meer over het Eerste Friese SchaatsmuseumHindeloopen
Museum Hindeloopen
Na de lunch wandelen we via de Hindelooper fontein bestaande uit verschillende mega-geweien, naar het andere museum dat het kleine stadje rijk is. Museum Hindeloopen wordt momenteel gerenoveerd. Daarom zijn we welkom in de kerk tegenover het museum voor een pop-up tentoonstelling, zodat we toch meer over de geschiedenis van deze voormalige handelsstad kunnen ontdekken.
Vroeger voeren de schepen uit Hindeloopen naar Sint-Petersburg en andere plaatsen aan de Oostzee om daar bijvoorbeeld Fries laken (wollen stoffen) te verkopen. Ze kwamen terug met onder andere hout voor de bouw van steden als Amsterdam en dat leverde ze een goed belegde boterham op. De Hielpers hebben aan al hun reizen een bonte klederdracht en kleurige schilderstijl met vele krullen en bloemen overgehouden. Dat werd hét visitekaartje van de stad.
Lees meer over Museum HindeloopenWorkum
Museum Warkums Erfskip
We zoeken het campertje weer op en rijden Hindeloopen uit. Op naar de volgende Elfstedenstad! Workum staat op het programma. Wij rijden binnen over de sluizen, waar nog een historische scheepswerf te bezichtigen is. Lopend trekken we verder het centrum in totdat we op de Markt aankomen. Hier wachten twee mooie panden op ons: de waag en het stadhuis.
Samen vormen ze het 'erfskip' van Workum en vertellen ze het verhaal van alweer een handelsstad. De Workumers waren goed in pottenbakken en de boeren rondom zorgden voor de aanvoer van zuivelproducten. In de waag kwam alles samen. Nog steeds kun je daar het Workumer aardewerk bekijken en de verhalen van de schippers met hun 'blazers' herbeleven. Het tegenovergelegen stadhuis is ook de moeite waard, veel oude details zijn hier bewaard gebleven en op zolder is een interessante tentoonstelling over de Tweede Wereldoorlog ingericht.
Na deze drukke dag ploffen we neer in het eerste restaurant dat we op de Markt tegenkomen. Tijdens het diner denken we nog eens terug aan alle indrukken van vandaag en 's nachts slapen we als een roosje.
Lees meer over Museum Warkums ErfskipDag 3 - Workum
Jopie Huisman Museum
De volgende ochtend worden we gewekt door tikkende regen op ons dak. We besluiten de dag te beginnen met het beluisteren van de podcast over de verdwenen schilderijen van Jopie Huisman. Na deze intro zijn we klaar voor een real-life bezoek aan het museum van de in het jaar 2000 overleden meesterschilder Jopie Huisman. Juist omdat hij het liefst ‘waardeloze’ spullen als versleten hemden en afgetrapte schoenen van arme sloebers schilderde, maakt de schilder indruk op ons. De door hemzelf ingesproken audiotour geeft ons het gevoel dat we door Jopie persoonlijk zijn rondgeleid.
In het museumcafé doen we nog een kop koffie, en dan gaan we even kijken bij de fontein van Workum. Aan de haven achter de Markt staan twee imposante leeuwen onophoudelijk water te spuwen met op de achtergrond de eveneens imposante grote kerk van Workum om het plaatje compleet te maken.
Lees meer over het Jopie Huisman MuseumKornwerderzand
Afsluitdijk Wadden Center
Vervolgens rijden we langs de IJsselmeerdijk door naar de Afsluitdijk. Daar aangekomen beginnen we met een lunch 'with a view' in het Afsluitdijk Wadden Center. Aansluitend de trap op naar de eerste etage om in de 'stormkamer' de Afsluitdijk experience te beginnen. Met een verwaaid kapsel lopen we door de expositie en zwemmen we een stukje mee door de nieuwe vismigratierivier met hulp van de aanwezige VR brillen. Ook de 4D film Aquavista is een leuke belevenis waarbij we op de rug van een grutto het land achter de Afsluitdijk verkennen.
Een beetje dronken pakken we de volgende trap om op het dak van het Wadden Center uit te komen. Vanaf daar hebben we een mooi uitzicht over de 32 kilometer lange dijk die ervoor zorgt dat Friesland het droog houdt. Ook zien we onze volgende bestemming al liggen: de bunkers van Kornwerderzand!
Lees meer over het Afsluitdijk Wadden CenterKornwerderzand
Kazemattenmuseum
Je moet een stelsel van meedere trappen en gangen nemen om aan de overkant van de sluizen te komen en daarachter wacht het Kazemattenmuseum geduldig op je. Al meteen bij de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 werden ze aangelegd: de bunkers bij Kornwerderzand. Ter verdediging van de sluizen en de dijk. Een paar jaar later kwamen ze helaas al van pas. Bij de aanvang van de Tweede Wereldoorlog in mei 1940 zaten hier 225 Nederlandse militairen verschanst die samen 17.000 Duitse soldaten tegen wisten te houden. Totdat de Nederlandse regering kapituleerde en de Duitse bezetter de kazematten in handen kreeg...
Het is een aangrijpend verhaal en door de goed bewaarde bunkers kunnen wij ons levendig voorstellen hoe het moet zijn geweest om hier 'opgesloten' te hebben gezeten. Een must-see! Nog steeds onder de indruk stappen we weer in onze camper om landinwaarts verder te toeren.
Lees meer over het KazemattenmuseumWommels
it Tsiispakhûs
Van de IJsselmeerkust rijden we naar de Greidhoeke: dat is even heel wat anders! Groene weilanden zover je kijkt, met hier en daar een dorpje met een kerktoren aan de horizon. In één van die dorpjes gaan we op bezoek bij een authentiek kaaspakhuis. Museum it Tsiispakhûs is gevestigd aan een trekvaart in Wommels. Een verrassend museum, waar de audiotour ons introduceert in de wereld van koeien melken, melk verwerken en kaas bewaren. We mogen er zelf even oefenen met koemelken!
De cultuur van Zuidwest Friesland is doordrenkt van koeien en kaas, ontdekken we in dit museum. Bijna ieder dorp had wel een zuivelfabriek, Wommels zelfs twee. Het museum nodigt je ook uit om een nieuw perspectief op de Friese landbouw te ontdekken, al is men hier nog niet enthousiast over plantaardige melk. In de herberg van Wommels laten we onze inwendige mens verwennen en na een gezellige borrel aan de bar wandelen we met rode wangen terug naar de camperplaats aan het water van de Boalserter feart.
Lees meer over It TsiispakhûsDag 4 - Bolsward
Cultuur Historisch Centrum De Tiid
Bij het krieken van de vierde dag van onze museumtrip is het de hoogste tijd om naar Bolsward te vertrekken. Daar zijn we welkom in Cultuur Historisch Centrum De Tiid. Wow, wat een imposant gebouw zien we boven de overige panden uitsteken als we aan komen rijden! Volgens ons is dit stadhuis uit 1617 het mooiste van Friesland!
De achtkantige stadhuistoren is in ieder geval bijzonder: na een complete restauratie - de toren werd in z'n geheel van het gebouw afgetakeld - heeft Koning Willem Alexander bij het terugplaatsen in 2021 zijn naam in het hout gegrift. Het bezoek aan de torenzolder vinden we dan ook het hoogtepunt van onze rondleiding door het museum. Maar ook de authentieke raadszaal met al haar symboliek, de oudheidkamer vol Bolswarder zilverwerk en de interactieve museumzalen zijn zeker een bezoek waard om meer over de cultuur van Zuidwest Friesland te weten te komen. We sluiten af met een lekkere lunch in het sfeervolle restaurant op de begane grond en pakken tenslotte nog even de Bolswarder vleermuisfontein mee die een paar meter verderop aan het Broereplein te vinden is.
Lees meer over De TiidSneek
Nationaal Modelspoor Museum
Vanuit Bolsward ben je zó in Sneek als je over de A7 rijdt, maar wij pakken natuurlijk de weg binnendoor langs Nijland en IJsbrechtum zodat we nog twee mooie kerken en de statige Epemastate passeren. Eenmaal in Sneek parkeren we onze camperbus vlakbij het treinstation want in het Sneker stationsgebouw bevindt zich het Nationaal Modelspoor Museum. We stappen binnen in een wereld vol treinen. Van boemeltjes uit vervlogen tijden naar de TGV en van blikken speelgoedtreinen naar op afstand-bestuurbare-supersonische-treinen. Alles op het gebied van modeltreinen hebben ze hier, de grootste collectie van Europa aldus de bevlogen vrijwillligers.
Natuurlijk zijn er in het Nationaal Modelspoor Museum allerlei leuke modelspoorbanen uitgezet. Compleet met mini-mensjes die op de perrons zitten te wachten, koffers die klaar staan om te worden vervoerd en fluitende machinisten op de perrons. Het leuke is dat wij de treinen zelf mogen bedienen, met behulp van lichtgevende knoppen zetten we het hele spul in beweging, dat maakt het kind in ons los!
Lees meer over het Nationaal Modelspoor MuseumSneek
Fries Scheepvaartmuseum
Als laatste staat er vandaag een bezoek aan het Fries Scheepvaartmuseum op het programma. Het museum bestaat uit meerdere historische panden aan het Kleinzand in Sneek, die van binnen onopvallend met elkaar zijn verbonden. Het museum vertelt het verhaal over de Friezen en hun boten van de 17e eeuw tot nu.
Wij vinden de geschiedenis van de palinghandel interessant: de palingaken uit onder andere Heeg hadden in de Thames vlakbij de London Bridge een eigen aanlegplaats, die alleen behouden kon worden als die door de Friese vissers contiu bezet gehouden werd. En dan het verhaal van de schippersvrouwen die hard werkten om met hun skûtsjes allerlei vracht te vervoeren. Ze woonden met hun grote gezinnen op enkele vierkante meters in het 'roefke' en was er geen wind, dan moesten vrouwen en kinderen de boot vooruittrekken door de trekvaarten. Maar ook de sportieve kant van het skûtsjesilen wordt uitgelicht en de Sneekweek mag natuurlijk niet ontbreken: echt een museum om waterrijk Friesland te leren kennen! Met het hoofd vol verhalen, eindigen we de dag met een smaakvol diner in de levendige binnenstad van Sneek.
Lees meer over het Fries ScheepvaartmuseumDag 5 - IJlst
Museum en werkplaats Houtstad IJlst
De volgende ochtend rijden we verder naar de volgende Elfstedenstad en dat is IJlst. Onder de rook van Sneek treffen we een charmant stadje waar de grachten er nog bij liggen zoals ze dat honderd jaar geleden deden. Even verderop vinden we het plein met de kleurrijke bloemenfontein, Houtstad IJlst én houtzaagmolen De Rat.
Bij binnenkomst in dit museum gaan onze geurzintuigen meteen aan, wat een heerlijke geur van hout komt er vanuit de werkplaats onze kant op! In de werkplaats worden we door de vrijwilligers uitgenodigd om mee te doen aan een korte workshop waarin we onze eigen sleutelhangers maken. We gaan aan het werk met echte Nooitgedagt schaven en beitels die overigens gevaarlijk scherp zijn!
Daarna gaan we de expositie door en ontdekken dat er vroeger in de stad IJlst van alles van hout geproduceerd werd: van schaatsen tot beitels en van speelgoed tot schaven. De naastgelegen molen zaagt trouwens nog steeds planken, dikke boomstammen liggen in het water van de Geeuw te wachten tot ze verzaagd worden. We drinken nog even koffie in IJlst met zicht op dit authentieke plaatje.
Lees meer over Houtstad IJlst
Sloten
Museum Sloten
Het is nog wel een aardig eindje tuffen naar Sloten, naar verluidt het kleine Elfstedenstadje. Maar de reis was niet voor niets: we treffen een schitterend vestingstadje in ui-vorm, compleet met kanon, molen en stadhuis waarin het museum van Sloten is gevestigd. Museum Sloten is onlangs vernieuwd: het heeft een prachtig donkerblauw-dieprood interieur gekregen en eenmaal binnen worden we gegrepen door de magie van de toverlantaarns. De 17e eeuwse projectieapparaten tonen ons oude voorstellingen over het heelal, sprookjes en verre landen.
Maar ook de roerige geschiedenis van Sloten zelf is vermeldenswaardig: in de Middeleeuwen stonden de Schieringers en Vetkopers elkaar naar het leven en dat werd onder meer in Sloten uitgevochten. De donkere museumzolder biedt het perfecte decor voor de griezelige strafmethoden die hier in de Middeleeuwen werden toegepast. Eenmaal buiten moeten onze ogen even wennen aan het licht, maar al snel vinden we een leuk restaurantje voor de lunch.
Lees meer over Museum SlotenJoure
Museum Joure
Vandaag is de dag waarop we de meeste kilometers afleggen, want we gaan nog door naar Joure. Hier treffen we het laatste museum van de autoroute. Of eigenlijk musea want Museum Joure bestaat uit maar liefst tien verschillende historische panden. Plekken waar vroeger allerlei ambachten plaatsvonden, dit was het industrieterrein van Joure.
Vanuit het ouderwetse grutterswinkeltje van Douwe Egberts komen we achtereenvolgens terecht in een fotogenieke metaalfabriek, drukkerij en een heuse Friese Klokkenmakerij. De grootste collectie Friese klokken ter wereld is hier ook te bezichtigen. In Museum Joure zijn er altijd genoeg dingen te doen: wij worden uitgedaagd om zelf een drukwerkje te maken met hulp van een historisch drukpers!
Omdat Joure wijd en zijd bekend staat om z'n versgebrande DE koffie, is het leuk dat we een kopje koffie aangeboden krijgen in het museumcafé. We besluiten onze museumtour met een diner in het gezellige centrum van Joure en gaan dan moe maar voldaan weer op huis aan!
-
Alle musea
-
Overnachten in Friesland
-
Camperplekken