Human Playground in Zuidwest Friesland: kom fierljeppen!

19 oktober 2022 | Redactie VVV Waterland van Friesland

Fierljeppen

De bijzondere serie Human Playground op Netflix is een verkenning van zeer opmerkelijke sporten. Denk aan een loodzware marathon door de Sahara, sumoworstelen in China, jagen met adelaars in Mongolië en kilometers wielrennen over gruwelijke kinderkopjes in Frankrijk. In dit rijtje van extreme sporten heeft de documentairemaker heel terecht ook dé traditionele sport van Fryslân opgenomen: fierljeppen! Wat is deze sport precies? Wat heb je nodig om te kunnen fierljeppen? Waar kun je het leren. We vertellen je meer over de fantastische ‘menselijke speeltuin’ die je in Zuidwest Friesland kunt vinden. ‘Kom boartsje', oftewel lekker spelen!

Fierljeppen te zien als sport in Human Playground

De documentaireserie Human Playground laat op een mooie wijze zien hoe mensen een spel winnen. Mensen doen dat met een ijzersterke discipline, focus en doorzettingsvermogen. De Nederlandse regisseur Tomas Kaan ging vier jaar lang in vijfentwintig landen op zoek naar de meest opmerkelijke sporten. De cameraploeg streek in 2020 ook neer in Friesland; waar fierljeppen, beter bekend als polsstokverspringen, nog altijd een traditionele sport is. Dat is ook precies waar het bij Human Playground overgaat: extreme sporten die vaak voortvloeien uit eeuwenoude tradities.

Trailer met fierljepper Ysbrand Galema

In augustus 2020 werden er voor Human Playground opnamen gemaakt bij het fierljeppen in It Heidenskip. Fierljepper Ysbrand Galema schittert dan ook in de trailer van Human Playground. Tussen de kamelenraces en jagen met adelaars door zie je hem in de trailer (op 37 seconden) krachtig de polsstok beklimmen. Jaloersmakend mooi, jaloersmakend sterk. ‘Dat wil ik ook’, zullen veel mensen denken. Goed nieuws: je kunt in Friesland fierljeppen leren!

Bekijk de trailer

Fierljeppen: de kunst van het sierlijk springen

Fierljeppen, de meeste mensen kennen dit Friese woord wel. Maar wat betekent het nu precies? Je zou kunnen zeggen ‘polsstokverspringen’, maar de oorspronkelijke betekenis is ‘sierlijk springen’. Fierljeppen is een traditionele sport in Friesland en wordt sinds de jaren twintig van de vorige eeuw in wedstrijdverband in onze provincie beoefend. De geschiedenis gaat alleen iets verder, aldus het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed.

Friesland: bakermat van de sport fierljeppen

Om precies te zijn naar Maarten van der Meij. Hij glipte in 1573 tussen de Spaanse linies voor Alkmaar door. Hij had een boodschap verborgen in een holte van zijn polsstok. Een polsstok was in die tijd een manier om door het waterrijke landschap te trekken. Je kon er slootjes mee over springen. Friesland is volgens de geschiedenis wel echt de bakermat van de sport in wedstrijdverband. In 1960 werd door de Friese Vogelbeschemingswachten de Frysk Ljeppers Boun opgericht. In 1960 ontstond ook de Polsstok Bond Holland. Tot rond 1975 werd gesprongen met houten polsstokken. Deze werden vervangen door aluminiumstokken.

Wat is fierljeppen?

Terug naar de vraag: wat is nu fierljeppen, de sport die nu te zien is in de documentaireserie Human Playground? Fierljeppen is een sport waarbij een atleet probeert met een polsstok over zo’n groot mogelijke afstand over een water te komen. Slootjespringen zou je kunnen zeggen, maar dan wel een stuk professioneler en als het goed is zonder nat pak. Elke sprong begint met een korte en zeer felle sprint naar de polsstok. Daarna volgt de zogenoemde insprong en het klimmen naar de top. Het eindigt met een afsprong in het zand. Dat klinkt simpel, toch? Nou, vergis je niet: dat valt tegen, hoor. Je hebt er als je het op professioneel niveau wilt beleven heel veel wilskracht, doorzettingsvermogen, kracht en discipline voor nodig.

Wanneer win je bij fierljeppen?

Wanneer ben je nu de winnaar? Als je het verst hebt gesprongen natuurlijk! Hoe je dat voor elkaar krijgt? Door heel veel te trainen. Het principe is simpel: hoe verder je de polsstok zet, hoe meer snelheid je nodig hebt in de aanloop en hoe verder je komt. Maar er is nog een essentieel onderdeel bij fierljeppen. Je moet de polsstok op een goede afstand zetten. Samen met een goede aanloop creëer je zo het moment en de duur van het zogenoemde dode punt. Dat is het moment waarop je gaat klimmen. Bij de afsprong is de achterste afdruk in het zand die bepaalt hoe ver je bent gekomen.

Leer zelf sierlijk springen

Je hebt nog even om erover na te denken... maar als in april de fierljepverenigingen weer open gaan kun je het zelf gaan leren met een clinic! Als bakermat van het fierljeppen kun je het polsstokverspringen natuurlijk het beste leren in Zuidwest Friesland. De makers van de documentaireserie kwamen langs bij Fierljepvereniging It Heidenskip. Ook jij bent hier welkom. Ervaren fierljeppers begeleiden je in een ongeveer twee uur durende clinic. Een fierljep-clinic boeken kun je ook doen bij de 'Fierljepferieniging' in IJlst. Alle technieken van het ‘sierlijk springen’ worden besproken en natuurlijk geoefend. En denk nu niet: dat doe ik even! Vergis je niet: fierljeppen is niet voor niets opgenomen in de serie Human Playground. Je zult toch echt een dosis doorzettingsvermogen mee moeten nemen. Ja, ook als je vroeger met gemak over elk slootje sprong. Lees snel verder voor meer informatie over het boeken van een clinic.

fierljeppen bij It Heidenskip

Bij de Fierljepvereniging It Heidenskip begin je met ‘droog’ oefenen in het zandbed. Daarna ga je steeds een stapje verder. Uiteindelijk sta je met je polsstok bij de wedstrijdschans. Daar zul je twaalf meter (!) water moeten overbruggen. Wij adviseren je om droge kleding mee te nemen! Lukt het je wel om droog aan de overkant te komen? Dan adviseren we je om je direct in te schrijven als lid bij deze verenigingen. Combineer It Heidenskip verder met een trip naar de Elfsteden Stavoren, Hindeloopen of Workum. Kun je je spieren even rust geven na dat gespring.

Meer informatie over een fierljep clinic bij it Heidenskip

Fierljeppen in IJlst

Ook bij Fierljepvereniging IJlst een fierljep-clinic volgen. We beloven je: dit is echt een leuke en spectaculaire activiteit voor iedereen, jong en ouder. Het enige dat je nodig hebt is een zwemdiploma, want een nat pak behoort, zoals al gezegd, tot de mogelijkheden. Je leert in IJlst in twee uur fierljeppen, van de basis tot het echte werk. Ook wordt in IJlst regelmatig het NK Fierljeppen georganiseerd zodat je de professionals aan het werk kunt zien. Zodra de data van de wedstrijden bekend zijn, kun je bij Fierljepvereniging IJlst tickets boeken.

Meer informatie over een fierljep clinic in IJlst

Inmiddels heeft de Netflix-serie Human Playground al een positief effect op het fierljeppen in Friesland. In totaal komen er 24 sporten voorbij. Maar vraag Idris Elba, de Britse acteur van onder meer 'Luther' en 'The Wire', welke sporten hij het liefst zou willen doen, dan begint hij over deze oude traditie uit Friesland. Hij zou graag eens fierljeppen, geeft hij aan in een telefonisch interview met de Volkskrant. Ben je net als Idris Elba nieuwsgierig geworden? Boek dan alvast voor komend voorjaar een clinic fierljeppen bij een van de bovenstaande fierljepverenigingen in Zuidwest Friesland!