Afgezien van een aantal spannende eerste oorlogsdagen in mei 1940 komt Pingjum rustig de bezetting door. In de aprildagen van 1945 verandert die situatie dramatisch. De terugtrekkende Duitse Wehrmacht vecht tegen het oprukkende Canadese leger met Pingjum als strijdtoneel...
Als in het voorjaar van 1945 duidelijk wordt dat de Duitse bezetter aan de verliezende hand is, vluchten veel leden van de Duitse Wehrmacht, landwachters en NSB’ers naar het westen. In Friesland begint op 12 april, vanaf oostelijke zijde een ‚grote trek‘ over de Afsluitdijk. Drie dagen later nestelt zich een groep Duitse scherpschutters in Pingjum. Ze moeten de Afsluitdijk met terugtrekkende Duitse troepen verdedigen tegen de oprukkende Canadese.
Witmarsum wordt op 16 april door de Canadezen bevrijd. In het nabijgelegen Pingjum weigeren de Duitse soldaten te capituleren. Daarop openen de Canadezen het vuur en leggen gedurende een nacht en een dag een tapijt aan mortiersplintergranaten over Pingjum. Het merendeel van de bevolking vlucht naar het naburige Arum dat reeds bevrijd is.
Wanneer de Duitsers een tweede ultimatum voor overgave negeren, volgt nog een aanval waarbij het dorp nagenoeg met de grond gelijkgemaakt wordt. Pas op 17 april rond half tien ‘s avonds arriveren de eerste groepen van de Queens Own Riffles of Canada en daarmee is het totaal gehavende Pingjum bevrijd.
By 16 April, the major part of Friesland had been liberated. But some important targets of the Canadians had not yet been achieved. They wanted to win the Frisian ports and the Head of the Afsluitdijk from the Germans as quickly as possible. But they would be hard fought. Both the ports and the Afsluitdijk were used by German soldiers to escape to North Holland.
As elsewhere in Friesland, the Canadians were helped by resistance fighters from the Dutch Domestic Armed Forces (N.B.S.) They suffered several casualties near Makkum. On 16 April, Schelte Bruinsma and Simon Sipma were killed in an attack on a farm in which the Germans had entrenched themselves. The next day, another group tried to occupy a bridge under Makkum. However, the Germans caught sight of them and in the ensuing gunfight, Rinnert Anema, Roelof van der Meer and Hendrik Postma were killed. Makkum was liberated on 18 April, as one of the last villages in Friesland.
The monument at the Buren in Makkum was unveiled in 1952 in commemoration of the members of the Dutch Domestic Armed Forces who were killed around the village during the struggle for liberation.